Mazurska Akademia Ludowa
Projekt „Mazurska Akademia Ludowa” to podróż przez tradycję i współczesność – spotkanie z kulturą ludową Mazurów oraz z nowymi formami artystycznego wyrazu, które czerpią z bogatego dziedzictwa tej ziemi. Inicjatywa łączy perspektywę historyczną i badawczą z twórczymi działaniami lokalnych artystów, etnografów, językoznawców i miłośników regionu.
Celem projektu jest ukazanie znaczenia kultury tradycyjnej Mazur – jej wpływu na współczesne życie artystyczne, językowe i społeczne – oraz inspirowanie mieszkańców i gości regionu do odkrywania mazurskiej tożsamości.
„Mazurska Akademia Ludowa” nawiązuje do idei Mazurskiego Uniwersytetu Ludowego założonego przez Karola Małłka w 1945 roku – pierwszej tego typu placówki edukacyjnej na Mazurach, która uczyła języka, historii i tradycji, budując lokalną tożsamość i wspólnotę.
Dziś Muzeum Michała Kajki w Ogródku kontynuuje tę ideę, tworząc przestrzeń edukacji, refleksji i artystycznych spotkań – dla mieszkańców regionu, badaczy i turystów, którzy chcą poznać Mazury w ich pełnym, kulturowym wymiarze.
Mazurski Uniwersytet Ludowy – placówka edukacyjna działająca w Rudziskach Pasymskich w latach 1945–1950 oraz 1957–1960, założona z inicjatywy Karola Małłka i Instytutu Mazurskiego. Jej celem było kształcenie i wspieranie Mazurów w nowych realiach powojennej Polski. Uniwersytet uczył języka polskiego, historii i literatury narodowej, a także przekazywał wiedzę o kulturze i folklorze Mazur. Kursanci zdobywali również umiejętności praktyczne – gospodarcze i rolnicze – oraz doświadczenie w pracy zespołowej i samokształceniu. W ciągu obu okresów działalności Uniwersytet ukończyło 310 absolwentów, głównie Mazurów i Warmiaków. Był to wyjątkowy ośrodek pracy oświatowej i kulturalnej, który odegrał ważną rolę w procesie integracji i odrodzenia tożsamości mazurskiej po II wojnie światowej.
Najbliższe wydarzenia, oraz nagrania
27 września, godz. 17:00 – prof. dr hab. Dorota Rembiszewska
„XIX-wieczna gwara mazurska jako element lokalnej kultury”
4 października, godz. 18:00 – dr hab. Ewa Klekot
„Kłopoty ze sztuką ludową – na Mazurach”
18 października, godz. 18:00 – prof. dr hab. Zbigniew Chojnowski
„Świat mazurskiego piśmiennictwa. Od Marcina Gerssa do Michała Kajki”
22 listopada, godz. 17:00 – mgr Anna Czachorowska
„Tkaniny ludowe na podstawie zbiorów Muzeum Warmii i Mazur”
13 grudnia, godz. 18:00 – dr Piotr Szatkowski
„Baśnie Andersena po mazursku”
Ogródek Sztuki 2025
W sobotnie popołudnie malowniczy ogród Muzeum Michała Kajki w Ogródku wypełnił się sztuką, rozmowami i nastrojową muzyką. Podczas plenerowej wystawy „Ogródek Sztuki” mazurscy artyści zaprezentowali swoje prace – malarstwo, rzeźbę, fotografię, tkaninę i grafikę – zachęcając gości do twórczej interakcji.
W tegorocznej edycji udział wzięli: Marta Cierluk, Anka Dobrzyn, Kaśka Dobrzyn, Andrzej B. Gawrylczyk, Martyna Malka Górecka, Ita Haręza, Paula Jaszczyk, Janina Knap, Anna Kunka Kawełczyk, Ewa Kurzela, Małgorzata Lewczyk, Paulina Polcyn-Nowacka, Jolanta Rejs oraz Karolina Waraksa. Kuratorką wydarzenia była dr hab. Paula Jaszczyk.
Każdy z artystów zaprezentował dwa wybrane dzieła, a odwiedzający mogli napisać jedno słowo, które kojarzyło im się z prezentowaną pracą i wrzucić je do specjalnego woreczka przymocowanego do sztalugi lub podestu. Zebrane wyrazy staną się inspiracją do kolejnego etapu – konkursu poetyckiego, w którym autorzy wierszy będą musieli wpleść te słowa w swoje utwory.
– Znajdujemy się w domu / muzeum poety, chcemy żeby nasze prace splotły się ze słowem, żeby wystawa „żyła” po jej zakończeniu, stąd pomysł na interpretację naszych dzieł przez poetów, ale to też forma aktywacji widzów, taka możliwość twórczego działania – podkreśla dr hab. Paula Jaszczyk, profesor ASP w Warszawie – kuratorka wydarzenia.
Po części artystycznej uczestnicy spotkali się przy poczęstunku i ognisku w ogrodzie muzeum.
– Pragniemy, aby Ogródek Sztuki był miejscem spotkań – zarówno dla tych, którzy tworzą, jak i dla tych, którzy po prostu lubią otaczać się sztuką.
Atmosfera ogniska, rozmów i wspólnego spędzania czasu to integralna część projektu, który ma eksponować artystyczny potencjał Mazur, jako miejsca, które inspiruje i przyciąga aktywne twórczynie i aktywnych twórców
– mówi Michał Misztal, kierownik Muzeum Michała Kajki.
Wydarzenie odbyło się we współpracy z Polaną Kultury – Centrum Biblioteczno-Kulturalnym w Orzyszu, Stowarzyszeniem Nasze Talki oraz projektem Otwarte Pracownie.
Wystawa mazurskich artystów
Ogródek Sztuki 2025
Palinocka 2025
W najdłuższy dzień roku Muzeum Michała Kajki w Ogródku tętniło życiem, muzyką i barwami mazurskiej tradycji. Filmowa relacja z wydarzenia przeniesie Was w sam środek Palinocki – święta pełnego radości, twórczości i wspólnego przeżywania Nocy Świętojańskiej.
Podczas warsztatów rękodzielniczych dzieci, młodzież i dorośli z zapałem tworzyli własne wianki, które później prezentowali w konkursie na najpiękniejszy wianek. Plenerowy spektakl „Szeleszcząca trawa” w wykonaniu Teatru Delikates, inspirowany opowiadaniem Siegfrieda Lenza, wprowadził publiczność w świat pamięci i lokalnych historii, doskonale wpisując się w mazurski pejzaż.
Kulminacyjnym momentem Palinocki było tradycyjne puszczanie wianków na wodach Jeziora Kraksztyn – symbol oczyszczenia, nadziei i magii letniego przesilenia.
Projekt został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – z Funduszu Promocji Kultury, a także przy wsparciu Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego oraz Starostwa Powiatowego w Piszu.
Palinocka 2025